Wederom niet echt een blogtip vandaag. Alhoewel! De meeste bloggers zijn natuurlijk echte grootgebruikers wat gratis webdiensten en freeware aangaat. We gebruiken ze haast zonder erbij na te denken, en dat is niet altijd even slim. Sterker nog: massaal en ondoordacht gratis webdiensten en – tools bezigen kan knap lastig en zelfs gevaarlijk worden.

Goedkoop

Vooral beginnende bloggers proberen hun blog en alles eromheen zo goedkoop mogelijk in de lucht te brengen en te houden. Best begrijpelijk, dat wel. Je wil immers graag eerst eens kijken of dat bloggen wel iets voor jouw is vooraleer je er (geld) gaat in investeren. Nu vind ik de kostprijs van zo’n blog op een eigen domein wel meevallen, maar dat is een ander verhaal.

Maar het stopt niet bij een (WordPress-)blog, een domeinnaam en een hostingpakket. Een beetje blogger wordt in no time een internetjunk pur sang en heeft nood aan:

• WordPress-thema’s
• WordPress-plugins
• e-mail
• stockfoto’s
• extra webruimte (cloudstorage)
• notitie-apps
• to-dolijst-apps
• diverse apps om je focus te houden
• tools om je fotomateriaal te bewerken
• …

De grootste nadelen van gratis webdiensten?

Het zijn allemaal dingen waar je voor in de buidel kan tasten. Maar toegegeven, vandaag de dag zou je wel gek zijn om dat te doen, want het internet bulkt van de gratis oplossingen die net zo goed of nog beter zijn dan de premium varianten.

Prima als je gratis online diensten gebruikt. Realiseer je wel dat jij en/of jouw gegevens vaak het verdienmodel zijn…

1. Beperkingen in functionaliteit en gebruik

Het meest in het oog springende nadeel, dat spreekt voor zich. In hoeverre de beperkingen van de gratis versie van jouw favoriete webtool voor jou echt een probleem vormen valt natuurlijk te bezien. Goed mogelijk dat jij niet meer nodig hebt dan datgene wat de gratis versie te bieden heeft. Dan is er normaliter geen vuiltje aan de lucht.

2. Je weet niet of die gratis webdiensten over een tijdje nog zullen bestaan

Lastiger wordt het als die gratis webdiensten waar je zo op rekende van de ene op de andere dag ophouden te bestaan. Of je zonder voorafgaandelijke verwittiging nieuwe gebruikersvoorwaarden gaan opleggen.

Nou en? Het zal maar net iets zijn waar je je niet in kan vinden! Hopelijk vertrouwde je niet te veel waardevolle info en data toe aan deze of gene dienst en/of werd er een fatsoenlijke overgangsregeling uitgewerkt zodat je toch nog aan je gegevens kan.

3. Ook gratis webtools moeten aan je kunnen verdienen

Voor niks gaat de zon op. Ook bouwers van gratis webtools zijn meestal geen liefdadigheidswerkers. Zelfs al zijn het gepassioneerde hobbyisten/idealisten, Als ze willen blijven bestaan moeten ze op de één of andere manier uit de kosten zien te komen.

Maak je geen illusies: als het goed is helpt ook de gratis-gebruiker om het zaakje winstgevend te krijgen. Hetzij door hem plat te gooien met commerciële boodschappen, hetzij door jouw data te gebruiken om het product te verbeteren (in dat geval mag je van geluk spreken) of door je gegevens gewoon door te verkopen aan een derde partij.

4. Men is je tot niets verplicht

Dat is zowat de rode draad doorheen heel het gratis-verhaal. Jij maakt quasi achteloos een zoveelste gratis account aan, jij maakt maar al te graag gebruik van hun handige diensten, terwijl de tegenpartij je gegevens – en content – door de mangel haalt om er god weet wat allemaal mee uit te spoken. Dat allemaal zonder jou tot wat dan ook verplicht te zijn.

Ik schets hier een vrij somber beeld. Alsof het gros van de gratis webtools die we dagelijks gebruiken in handen is van internetpiraten. Maar toch, het is iets om zo nu en dan bij stil te staan.

Gratis webdiensten kiezen? Let hierop

Nog steeds gebruik ik gratis (web based) software. Vaak handig en het hoeft niks te kosten. Maar om eerlijk te zijn ben ik in de loop der jaren toch wat voorzichtiger/kieskeuriger geworden.

1. Kijk naar het verdienmodel van de online tools die je gebruikt

Zelfs als gebruiker met een gratis account dus. De reden daarvoor is simpel. Heeft de online dienst ook betalende klanten, dan is de kans groter dat de bewuste webtool niet over een paar maanden kan verdwijnen. Als er serieus geld verdiend wordt is het ook waarschijnlijker dat de tool ook verder doorontwikkeld wordt. En dat er in geval van calamiteiten support geboden wordt.

2. Gebruik indien mogelijk de gratis tools van grotere en bekende partijen

Wanneer je dan gratis online diensten afneemt, kijk dan liever bij de grotere jongens met een stevige reputatie. Oké, het feit dat de tools worden aangeboden door de Googles en de Microsofts van deze wereld garandeert niet dat de bewuste diensten altijd (gratis) beschikbaar zullen blijven. Echter, dergelijke gevestigde bedrijven zijn het aan zichzelf en anderen verplicht om:

1. tijdig kenbaar te maken wanneer een dienst ophoudt te bestaan (of wanneer de gebruikersvoorwaarden wijzigen)
2. fatsoenlijke overgangsmaatregelen te voorzien wanneer de webtool uit de lucht wordt gehaald

3. De betaalde versie is soms de veiligere oplossing

Alles hangt er ook van af voor welke toepassingen je de gratis webtools gebruikt. En hoe vaak dat gebeurt. Even een online tool gebruiken om snel een foto te bewerken is nog iets anders dan je hele hebben en houden – persoonlijke gevoelige informatie incluis – toevertrouwen aan de laatste nieuwe fancy notitie-app. Hopelijk is de app in kwestie een blijvertje. Ook in de gratis versie.

Niemand zegt dat er helemaal niets fout kan lopen zodra je voor een dienst hebt betaald, maar als betalende klant kan je in dat geval tenminste beginnen met je verhaal te halen. Als gratis gebruiker heb je meestal geen poot om op te staan. En als er problemen opduiken met een bepaalde tool of online dienst is het ergens logisch dat eerst de betalende gebruikers worden geholpen.

4. Zorg voor kopieën en alternatieven

Ik wil niemand schrik aanjagen. Maar misschien is het toch een goed idee om bepaalde content/gegevens/informatie op meerdere plaatsen te bewaren. Loopt het mis bij een dienst dan ben je toch niet meteen alles kwijt.

Conclusie?

Gratis webdiensten en freeware is handig, nuttig en soms zelfs beter dan de betaalde alternatieven. Toch is het raadzaam om waakzaam te blijven. Niet alle diensten zijn er voor de eeuwigheid. En ook aanbieders van gratis online diensten willen aan je verdienen. Soms gebeurt dat op een transparante manier, soms ook helemaal niet.