Ooit hoorden lezerscommentaren bij een blog zoals Adam bij Eva of Peppi bij Kokki. Strikt genomen kon je zelfs niet eens over een blog spreken als je niet de mogelijkheid had om als lezer/volger een reactie achter te laten. Vandaag slaat bij veel bloggers de twijfel toe. Want reacties van lezers op je blog kunnen ook ergernis en een boel extra werk opleveren. Hier volgt een vragenuurtje (met mijn persoonlijke antwoorden).

Vooraleer van wal te steken toch een kleine disclaimer: in wat volgt vertel ik hoe ik persoonlijk – op dit blog – de kwesties rond lezerscommentaren benader. Dit is geen wet of gedragscode. Het algemene uitgangspunt is: jij bent baas op je eigen blog, doe je ding!

Pertinente vragen over wat te doen met reacties van lezers op je blog

1. Moet je lezerscommentaren op je blog (altijd) toestaan?

Nee, dat moet niet. Het is wat jij het prettigst en het nuttigst vindt. Het monitoren en opvolgen van de commentaarsectie van je blog kan ook erg tijdrovend en stressvol zijn. Dat kan een reden zijn om geen reacties van lezers op je blog toe te laten.

Reactiemogelijkheid voor lezers op je blog in- of uitschakelen in WordPress

Alvast in WordPress heb je de mogelijkheid om de lezersreacties uit te schakelen. Voor een individueel artikel gebeurt dat onder het kopje Discussie (Reacties toestaan afvinken).

Wil je geen enkele comment op heel je blog?

1. Ga naar je WordPress-dashboard
2. Ga naar Instellingen
3. Kies dan voor Discussie
4. Vink bij Standaard bericht-instellingen het 3de keuzevakje (Sta mensen toe reactie te geven op nieuwe berichten) uit
5. Sla het zaakje op

Je hebt hier trouwens ook de mogelijkheid om de reacties onder je blog na enige tijd uit te schakelen, e-mailmeldingen te krijgen wanneer iemand een reactie achterliet of een seintje te krijgen wanneer een reactie moet worden goedgekeurd.

Lezerscommentaren horen bij een blog

Noem me wat ouderwets, maar ik vind dat lezerscommentaren absoluut thuishoren op een blog. Het is één van de dingen die een blog onderscheiden van een klassieke website of nieuwsmedium.

Daarbij komt: je kan als blogger niet lopen mekkeren over het gebrek aan lezers, het gebrek aan feedback en betrokkenheid, en doodleuk dé interactiemogelijkheid voor je publiek afsluiten.

uitzonderingen op de regel?

Die zijn er natuurlijk ook. Heb je een heel populair blog en wordt je bedolven onder de reacties, dan zijn er momenten te bedenken waarop je de comments voor je blog wil afsluiten. Maar laten we eerlijk zijn, op de meeste blog loopt het zo’n vaart niet. Een ander voorbeeld is bij het aflopen van een winactie.

Het kan ook zijn dat je de gloeiende bloedpest hebt aan de goedbedoelde feedback van je lezers, of dat het idee van kritiek op je werk je de vrijheid ontneemt om gewoon je ding te doen. In dat geval schakel je de reactiemogelijkheid beter uit. Reacties van lezers op je blog, ze moeten je extra energie en inspiratie geven. Ze mogen je geen energie kosten.

En tot slot: afhankelijk van hoe goed je blog gelezen en becommentarieerd wordt kan ook het opvolgen en beantwoorden van reacties van lezer op het blog flink wat tijd in beslag nemen. Wil je echt een community uitbouwen via je blog, dan ontkom je hier waarschijnlijk niet aan. Kan dat gemeenschapsgevoel je gestolen worden dan hoef je geen reacties onder je blog toe te laten.

2. Wat héb je eigenlijk aan reacties van lezers op je blog?

Zelf somde ik ooit 15 voordelen op van het aan de slag gaan met reacties. Zowel voor de blogger die reacties op een blog achterlaat als voor diegene die het blog openstelt voor lezerscommentaren.

Lang geleden – voor de opkomst van Facebooks en andere Twitters – waren (reacties onder) blogs dé manier om contacten te leggen, nieuw leesvoer te ontdekken, appreciatie te tonen voor elkaars werk, samenwerkingen aan te gaan, enzovoorts. Dat is allemaal goeddeels overgenomen door social media. Dus comments zijn door de jaren minder belangrijk geworden. Het is gewoon oneindig veel simpeler en sneller om je blogger te bedanken of aan te moedigen met een duimpje of een hartje in plaats van via een reactie onder een blogpost.

Alvast op Blogtrommel.com blijven de commentaarlijnen zo goed als overal open. Immers:

Dit blog is een platform

Oké, de tijden dat de commentaarsectie van zo’n blog een discussieforum was (voor discussies tussen bloggers en lezers, maar ook tussen lezers onderling) is voorbij. Maar de mogelijkheid moet er wel zijn. Het feit dat het eventueel kan is één van de charmes van het bloggen.

Via (schaarse) reacties krijg je feedback én inspiratie

Ik weet niet hoe ’t bij jou zit, maar als blogger heb ik vaak het gevoel dat ik maar wat aanmodder, dat het er allemaal weinig toe doet. Positieve reacties bevestigen – al is het maar heel af en toe – het tegendeel. En van opbouwende kritiek kan dit blog alleen maar beter worden.

Maar misschien nog belangrijker: in het 10-jarig bestaan van Blogtrommel hebben reageerders me tientallen topics aan de hand gedaan. Misschien niet altijd panklare topics, maar de richting de insteek van artikelen wordt vaak gedicteerd door wat ik in de reacties van lezers te lezen kreeg.

Is het wel een goed idee om (inhoudelijke) keuzes voor je blog te maken op basis van enkele lezersreacties? Zeker weten! Ga er maar vanuit dat als één lezer in de pen kruipt om jou een tip, suggestie te geven of vraag te stellen, veel meer mensen zich precies dezelfde vraag stellen… Marketeers zouden zeggen: “Er is een markt voor de content die je maakt.”

Reacties van lezers op je blog zorgen voor social proof

’t Is altijd leuk als er wat animo is op en rond zo’n blog. Reacties van lezers onder een blog geven nieuwe bezoekers een signaal dat het blog in kwestie beheerd en gevolgd wordt door echte mensen (en nog actief is). Zeker als de reacties redelijk recent zijn. In tijden waarin blogberichten bijna net zo goed geschreven kunnen zijn door een stuk artificiële intelligentie zijn ze een pluspunt.

Meng je als eigenaar van het blog actief in de discussie en je stelt je in ieder geval benaderbaar en kwetsbaar op. Het moedigt mensen aan om mee te doen, langer op je blog te blijven, vaker terug te komen. De kans dat men je (blog) snel vergeet is een stuk kleiner.

Hier geef ik het slecht voorbeeld, vrees ik. Op Blogtrommel.com zijn reacties van lezers inderdaad welkom, maar het is meestal niet zo dat ik echt met reageerders in interactie ga. Het gaat dan ook vaak om korte complimentjes over de content. Die zijn zeker welkom, maar niet direct van aard om de conversatie gemoedelijk verder te zetten. Wanneer het gaat om concrete kritiek, vragen of suggesties beantwoord ik die natuurlijk wél.

3. Ik wil meer bezoekers op mijn blog. Is het een goed idee om (veel) vaker te reageren op àndere blogs?

Als blogger een stevige inhoudelijke reactie achterlaten op andermans blog helpt om op de radar te komen bij die collega-blogger. Of het vandaag een goede strategie is om meer bezoekers naar je website te krijgen durf ik te betwijfelen.

Dan moet je er al op rekenen dat veel lezers op dat blog doorscrollen naar de commentaarvelden van het blog, daar je reactie opmerken én doorklikken naar jouw blog. Dat zal toch niet zo vaak gebeuren, vrees ik.

Reacties achterlaten of manier om aan linkbuilding te doen? Brengt weinig zoden aan de dijk. Immers, alle links die je achterlaat in een reactie zijn no follow. Google kent aan deze links bijzonder weinig waarde toe. Met andere woorden, de zoekmachine optimalisatie van je blog wordt nauwelijks geholpen als je massaal veel reacties achterlaat op blogs. Bovendien, her en der opvallende en inhoudelijk reacties neerzetten kost ook aardig wat tijd.

4. Worden reacties onder een blog nog wel gelezen?

Als je beslist om reacties op je blog toe te laten, dan lijkt het me logisch dat je elke reactie die binnenkomt met aandacht leest. Maar kan je dat ook verwachten van alle blogbezoekers?

Tja, ik heb zo het vermoeden dat maar een klein deel van de bloglezers ooit doorscrolt naar de reacties onder het blog. En dat je dus misschien wel veel tijd kan spenderen aan het schrijven van commentaren, maar dat je daar amper wat voor terugkrijgt. Bij wijze van steekproef liet ik een Twitter-poll rondgaan:

Voor de fervente bloglezers onder ons: lees je weleens reacties onder een blogpost? Doe de poll.
En zoals steeds: een RT is berelief! 😊

— Ben van Blogtrommel (@Blogtrommel) January 23, 2022

Nou, dat valt me dus niet tegen! Waarmee ik bedoel: veel meer mensen dan ik verwacht had geven aan weleens commentaren onder blogberichten door te nemen. Goed de steekproef is te beperkt en waarschijnlijk circuleerde deze poll onder liefhebbers van blogs, maar toch!

5. Ik wil dat mijn reactie positief in het oog springt. Hoe pak ik dat het best aan?

Wees er snel bij

Probeer als één van de eersten een reactie te schrijven. Zowel de eigenaar van het blog waar je een commentaar achterlaat als de lezers hebben veel meer aandacht voor de eerste interventies dan bij reactie nummer 19…

Wees constructief

Verder helpt het als je je in je reacties niet beperkt tot het uitdelen van complimentjes. Die zijn welkom natuurlijk, maar:

• stel gerichte vragen
• start de discussie
• breng extra tips aan
• gooi de knuppel in het hoenderhok

Lees de hele blogpost

Niks zo vervelend voor een blogger als reacties van lezers onder een blog waaruit je overduidelijk kan opmaken dat het artikel slechts half gelezen is alvorens men in de pen kruipt. Om nog enkele bijkomende waardevolle tips te geven, of om doodleuk naar de bekende weg te vragen (die aan bod kwam in het artikel waar uren werk in is gaan zitten.

6. Moet ik iedere reactie op mijn blog beantwoorden?

Nee, dat hoeft niet. Sommige goeroes raden aan om iedere reactie op je blog te beantwoorden, zolang dat ook maar enigszins mogelijk is (qua tijdsinvestering).

Zelf zou ik het zover niet drijven. Wat moet je antwoorden op commentaren als: “Leuke blogpost!” en “Dank voor het delen.”? Je kan een paar keer antwoorden met “Graag gedaan!”, “Leuk om te horen.” en “Dankjewel!”, maar het houdt eigenlijk al snel op.

Natuurlijk, als je beslist om reacties toe te staan op je blog, kan je je vroeg of laat aan meer inhoudelijke vragen, opmerkingen of kritiek verwachten. En de bezoeker die de moeite deed om een reactie te schrijven verwacht waarschijnlijk ook een wederwoord van jouw kant. Probeer dat systematisch te doen en speel kort op de bal. Zo train je je geëngageerde bezoekers om na het achterlaten van een comment nog eens terug te keren naar je blog (om te kijken wat jouw reactie was).

Zelf aarzel ik weleens om een antwoord te formuleren op een vraag van een lezer onder het blog. Dat is het geval wanneer het antwoord op een vraag te lang is om een plaatsje te vinden onder de blogpost. Of wanneer ik niet zeker weet of de reageerder zich prettig zou voelen als ik een antwoord zou formuleren dat voor iedereen zichtbaar zou zijn. Dan stuur ik mijn commenter graag een persoonlijk mailtje.

7. Mag ik wijzigingen aanbrengen in reacties van lezers?

Of nog een stapje verder: mag je de publicatie van een reactie weigeren/tegengaan?

Persoonlijk ben ik erg voorzichtig om wijzigingen aan te brengen in lezerscommentaren. Ieder vogeltje zingt immers zoals het gebekt is. Per slot van rekening zijn het de woorden van lezers – die er niet zelden lang hebben over nagedacht- en dus blijven tikfouten, spelfouten en dt-blunders gewoon staan. Het scheelt me weer een beetje werk.

Heel soms gebeurt het dat ik toch wijzigingen aanbreng in comments. Op uitdrukkelijke vraag van de commenter die graag iets wou rechtzetten.

Reacties van lezer met grof of kwetsend taalgebruik hoef je wat mij betreft niet te tolereren en ook reacties met spam(linkjes) kan je zonder pardon deleten.

8. Een lezer levert in een reactie bakken (onterechte) kritiek op je werk. Publiceren of stilletjes verwijderen?

Dit kan een lastige zijn, dat spreekt. Maar als je reacties onder je blogs toestaat kan je niet verwachten dat er alleen maar commentaren komen van mensen die het roerend met je eens zijn. Je kan moeilijk jammeren over het gebrek aan animo en interactie en vervolgens alleen die reacties publiceren die in je kraampje passen. Dat niet geloofwaardig.

Zolang de sfeer vriendelijk blijft en de kritiek opbouwend en onderbouwd kan je eigenlijk niet anders dan de zaak te publiceren vind ik. Als je blogt en reacties toestaat, moet je ook maar het lef hebben om de confrontatie met criticasters aan te gaan (in de commentaarsectie van je blog zelf).

Wat als de kritiek naar jouw aanvoelen onterecht is? Ook dan mag je je verdedigen, natuurlijk. Waarbij het je volste recht is om op je blog te schrijven wat je wil. Voor zover je niemand moedwillig kwetst of oproept tot haat, geweld of discriminatie. Dat laatste geldt ook voor de personen die reacties achterlaten op je blog. Beledigingen of complete onzin mag je dus zonder pardon verwijderen.

Reacties onder een blog zijn tegenwoordig zo zeldzaam dat je ze eigenlijk net zo goed gewoon kan laten staan. Je wou toch interactie met je lezer?

Raakt de kritiek kant noch wal, wordt er naast de kwestie gedebatteerd dan kan je je lezer beleefd bedanken voor de feedback en zeggen dat je je beroept op de redactionele vrijheid (en je je dus niet geroepen voelt om iets aan je tekst te wijzigen of je mening te herzien).

Of dat robbertje in de commentaarsectie van je blog zelf wil uitvechten moet je zelf weten. Je moet er als blogger enkel over waken dat er op en rond je blog geen negatief sfeertje komt te hangen. Tegenwoordig zijn de eindeloze welles-nietes spelletjes in de reacties onder een blogpost zeer zeldzaam geworden. Maar niets belet je om bijvoorbeeld mailcontact op te zoeken met je lezer en zo een uitgebreide discussie te voeren.

9. Ik heb vaak twijfels over hoe ik precies moet reageren op bepaalde lezersreacties. Heb je tips?

Als blogger is het niet altijd even duidelijk hoe je nou precies moet omgaan reacties die niet altijd even vriendelijk zijn. En omdat je vaak je hele ziel en zaligheid in je blogproject legt, kunnen sommige minder vriendelijk opmerkingen of onhandig geformuleerde kritiek behoorlijk hard binnenkomen.

Nachtje slapen

De kunst is om niet alles meteen op jou persoonlijk te betrekken. Jij maakt iets, die ander kan er zich (deze keer) niet helemaal in vinden en laat dat ook aan je weten. Zo gaat dat soms.

Misschien is de verleiding groot om vanuit de egelstelling meteen een vlammende repliek terug te sturen. Maar beter is het waarschijnlijk om diep adem te halen, tot 10 te tellen en na een nachtje slapen een antwoord te schrijven (als je dat al nodig vindt).

Probeer er de humor van in te zien, de zaak te relativeren. Houd de sfeer open en gezellig. Je blog is er niet alleen voor jou en de lezer waar je op dit moment een akkefietje mee hebt.

Schrijf voor jezelf neer hoe je wil omgaan met reacties op het blog

Het kan helpen om op voorhand na te denken over hoe je precies aankijkt tegen reacties op je blog:

• wil ik reacties op mijn blog (en waarom)?
• zal ik de reacties eerst goedkeuren (altijd of alleen de eerste keer)?
• heb ik genoeg tijd en zin om me bezig te houden met lezerscommentaren
• wanneer is iets wat jou betreft spam?
• kan schelden voor jou door de beugel?
• wanneer is een reactie kwetsend of beledigend?
• en is dat voor jou dan een reden om die reactie meteen offline te halen?
• welke zijn de omstandigheden waarin je niet (meer) in de commentaren reageert op een lezer (maar ‘m liever privé contacteert)?
• wat zijn voor jou goede redenen om de reacties van lezers op je blog (tijdelijk) uit te schakelen?
• …

Zet dat voor jezelf eens duidelijk op papier. Word je in de loop der tijd geconfronteerd met twijfel, dan kan je steeds terugvallen op wat je destijds met jezelf hebt afgesproken. Je ontwikkelt zoetjesaan een soort beleid, zodat je niet telkens opnieuw het warm water moet uitvinden. Eén duidelijke lijn trekken (en iedereen gelijk behandelen) kan zo makkelijker.

Dit is misschien zelfs iets om op te nemen in de disclaimer van je blog.

Kijk ik naar mezelf, dan moet ik ook toegeven dat de algemene regels hieromtrent wat kunnen schuiven. Wat 5 of 10 jaar geleden misschien wel nog door de beugel kon is vandaag not done en omgekeerd. Ook mijn humeur van dat moment speelt een rol: ben ik met het verkeerde been uit bed gestapt, dan ben ik wat strenger dan wanneer ik net een cadeau kreeg van mijn echtgenote…

10. Ik wil meer reacties op mijn blog, wat kan ik doen?

Het is niet zo evident om veel lezersreacties te krijgen vandaag de dag. Mensen hebben weinig tijd, worden zeer snel afgeleid en hebben tal van andere mogelijkheden om appreciatie voor je werk te tonen. Met name via social media gaat het veel sneller en makkelijker. Toch kan je een paar dingen doen om meer lezerscommentaren op je blog te krijgen.

Maak (regelmatig) goede content

Tja, dit is natuurlijk een ferme dooddoener. Waar ‘m dat dan precies in zit? Probeer artikels te maken die een beetje boven de middelmaat uitsteken. Kom met aparte oplossingen, denk wat verder door en bedenk andere argumenten. Probeer ook niet té politiek correct te denken.

Kortom, mensen moeten er wat van kunnen vinden vooraleer ze geprikkeld worden om hun bezigheden te onderbreken en in de pen te kruipen.

Vraag expliciet om reacties en feedback

“Eindig je bericht met een vraag (aan je lezer).”, zo klonk het advies aan bloggers op zoek naar meer reacties onder hun blogs.

Een garantie op succes is dat tegenwoordig niet meer, maar soms werkt het wel degelijk. Doe het alleen niet elke keer als een soort trucje.

Daarnaast kan je de zaak een handje helpen door lezers en bezoekers die een reactie neerzetten extra te belonen (met een winactie, bijvoorbeeld), maar eigenlijk is dat een beetje vals spelen. Dan kan je beter de reacties onder je artikels een onderdeel laten zijn van andere online activiteiten, zoals Tony van IMU jaren geleden al vakkundig demonstreerde:

Leg uit hoe reacties op je blog precies werken

Dit klinkt belachelijk maar ik meen het echt. Veel mensen kennen het begrip “blog” amper. Laat staan dat ze weten dat lezersreacties welkom zijn en hoe je dat dan doet. Blog je voor een publiek dat niet noodzakelijk met het fenomeen vertrouwd is, dan is een woordje uitleg hier of daar wel nuttig.

Op de meeste blogs moet je trouwens een geldig mailadres achterlaten vooraleer te kunnen reageren. Dat is een extra horde. Dus: maak het bezoekers zo makkelijk mogelijk om te reageren op je blog.

Gebruik de feedback ook echt in je artikels

Voor lezers en volgers is het leuk als zij het gevoel hebben middels hun reactie wat kunnen bijdragen aan een (artikel op het) blog. Haalde je dus de mosterd voor een artikel bij een bepaalde lezer, benoem ‘m en link naar zijn/haar site.

Je toont je lezers dat, als ze een reactie achterlaten onder een artikel, je méér doet dan die reactie dankbaar in ontvangst nemen. Je geeft aan lezers te kennen dat je blog een kanaal is dat in twee richtingen kan werken. Dat stimuleert ook anderen om in de pen te kruipen (zie ook vraag 2).

Conclusie?

Soms lijkt het erop dat, ondanks het feit dat je steeds minder reacties van lezers op je blog krijgt, het lastiger wordt om er goed mee om te gaan. Laat je echter niet gek maken door wat anderen vinden of denken. Nogmaals, het is jouw blog dus doe wat jij het prettigst vindt.